اسکلت گلخانه

عامل استحکام و پایداری گلخانه، اسکلت آن است. در گذشته اسکلت گلخانه از چوب ساخته می‌شد که دوام مناسبی داشت، اما مقاومت آن در برابر بادهای شدید و ریزش سنگین نزولات جوی کم بود؛ بنابراین امروزه برای ساخت اسکلت از آهن، آلومینیوم و فولاد استفاده می‌شود که مقاومت آن‌ها نسبت به چوب بیشتر است. اسکلت گلخانه به‌صورت یکپارچه نبوده و از اجزای مختلفی تشکیل می‌شود. این اسکلت باید به‌گونه‌ای ساخته شود که محکم و سبک بوده و سایه‌اندازی کمی داشته باشد. همچنین ارزان‌قیمت بوده و به لحاظ اقتصادی باصرفه باشد. سپید الوند اطلاعات مفیدی را درباره اسکلت گلخانه در اختیار شما قرار خواهد داد.

اجزای اسکلت گلخانه

عده‌ای از افراد تصور می‌کنند که اسکلت گلخانه به حالت یکپارچه است؛ اما این‌گونه نیست و گلخانه از اجزای مختلفی تشکیل شده است و هر کدام از این اجزا، قابلیت‌های متفاوتی دارند.

در این قسمت از مقاله به معرفی اجزای تشکیل‌دهنده اسکلت گلخانه پرداخته می‌شود:

• پایه  (Post)

همان ‌طور که هنگام ساخت ساختمان از ستون‌ها برای تحمل وزن ساختمان استفاده می‌شود، در گلخانه نیز پایه‌های جانبی، این نقش را ایفا می‌کنند و تحمل وزن سقف، بر عهده این پایه‌ها است. این پایه‌ها از جنس فلز یا چوب ساخته شده و در سیمان قرار داده می‌شوند. پایه‌های سیمانی را هم در زیر خاک قرار می‌دهند. چنان‌چه جنس پایه‌ها از چوب باشد، با مواد نگهدارنده تیمار میشوند.

بستر پنجره  (Sash Sill)

بستر پنجره، محافظی برای قسمت پایین پنجره است. این محافظ بر روی دیوار حاجب قرار می‌گیرد. بستر پنجره معمولا از جنس چوب یا فلز ساخته می‌شود.

• Eave Plate

Eave Plate سطحی است که روی پایه‌ها قرار می‌گیرد و برای سقف گلخانه به عنوان محافظ در نظر گرفته میشود.

ناودان (Gutter)

کار جمع‌آوری و هدایت آب به بیرون از اسکلت گلخانه، بر عهده ناودان‌ها است. به ازای هر 5.30 متر از طول گلخانه، ناودان‌ها شیبی حدود 10 سانتی‌متر را خواهند داشت. داشتن این مقدار شیب باعث می‌شود که آب به‌راحتی منتقل شود. گلخانه‌هایی که به‌صورت تک واحدی هستند به ناودان نیازی ندارند و برف و باران به‌راحتی از اسکلت آن‌ها جاری می‌شود.

قاب (Sash bar)

قاب، از جمله قسمت‌هاي مهم گلخانه است كه مي‌توان به آن اشاره كرد. تعيين شكل و اندازه مناسب براي اين قسمت، بسيار مهم است؛ چراكه بايد كمترين سايه ممكن را در گلخانه ايجاد كند. قاب بايد از استحكام كافي برخوردار باشد تا بتواند وزن پوشش روي گلخانه، برف و نیروی باد را تحمل كند. قاب‌ها به‌وسيله كانالي كه دارند، كار هدايت قطرات باران را انجام مي‌دهند.

کشو  (Cap Bar)

براي اين‌كه شيشه و مواد پوشش‌دهنده در جاي خود نگه داشته شوند، بايد كشو به قسمت بيروني قاب متصل شود. اين اتصال به‌وسيله دو يا چند پيچ انجام مي‌شود. همچنين، كشو براي محافظت مواد پوشش‌دهنده در برابر نور خورشيد به‌كار مي‌رود.

• Purline

این میله برای نگهداری قاب استفاده شده و در طول گلخانه کشیده می‌شود.

خرپا (Truss)

خرپا به‌عنوان یک عضو حمایت‌کننده به‌ کار گرفته می‌شود و به استحکام گلخانه نیز کمک می‌کند. در گلخانه‌های دو طرفه، برای این‌که پوشش گلخانه بتواند نیروی برف و باد را تحمل کند، از خرپاهای پیچیده‌تر استفاده می‌شود.

پشته  (Ridge)

به قسمت برآمده گلخانه که دارای دستگاه‌های تهویه سقفی است، پشته گفته می‌شود. قسمت بالایی هر قاب را به پشته، محکم می‌کنند.

میله پشته (Ridge cap)

میله‌ای است که در انتهای پشته قرار می‌گیرد و به منظور راه رفتن روی اسکلت گلخانه برای بازرسی و یا تعمیرات جزیی به کار می‌رود.

پنجره تهویه (Ventilator)

پنجره تهویه در تمام طول گلخانه و یا در بعضی از قسمت‌های آن قرار داده می‌شود.

پنجره تهویه کناری  (Side Wall Ventilator)

این پنجره، جریان هوا را در گلخانه افزایش می‌دهد. زمانی بیشینه اثر دودکشی ایجاد می‌شود که این پنجره‌ها باز باشند؛ در این صورت از طریق پنجره سقفی، هوای گرم به بیرون از گلخانه منتقل می‌شود.

نگهدارنده دستگاه تهویه  (Ventilator Header)

جزئی از اسکلت گلخانه که دستگاه تهویه روی آن قرار می‌گیرد، نگهدارنده دستگاه تهویه نامیده می‌شود.

خصوصیات یک اسکلت گلخانه خوب

اسکلت گلخانه خوب باید ویژگی‌هایی داشته باشد که آن را از سایر اسکلت‌ها متمایز کند. در ادامه به برخی از این ویژگی‌ها پرداخته می‌شود:

• اسکلت گلخانه باید به گونه‌ای ساخته شود که محکم و سبک باشد.
• سایه‌اندازی اسکلت گلخانه، باید کم باشد.
• اسکلت گلخانه باید ارزان‌قیمت و بادوام بوده و به‌لحاظ اقتصادی به‌صرفه باشد.
• اسکلت گلخانه باید از فلزهایی ساخته شود که قابلیت اکسید شدن نداشته باشند و یا با روکش گالوانیزه ساخته شده باشد.

باد غالب منطقه

گلخانه نباید عمود بر باد شدید احداث شود. در صورتی‌که طول گلخانه، تقریبا در امتداد جهت باد غالب محل احداث گلخانه نباشد و نسبت به آن انحراف مختصری نداشته باشد، احتمال آسیب دیدن وجود خواهد داشت. همچنین، دریچه‌های اسکلت گلخانه باید خلاف جهت باد غالب قرار بگیرند.

گلخانه‌ها باید در جهتی ساخته شوند که از حداکثر شدت نور خورشید و حداقل سایه‌اندازی برخوردار باشند. وقتی گلخانه به‌صورت تک‌واحدی ساخته می‌شود، چنانچه در عرض جغرافیایی پایین‌تر از 40 درجه قرار گرفته باشد، باید در جهت شمالی- جنوبی ساخته شود؛ اما در عرض‌های بالاتر از 40 درجه، گلخانه در جهت شرقی- غربی ساخته می‌شود. زمانی‌که گلخانه به حالت به هم پیوسته است، جهت گلخانه در تمام عرض‌های جغرافیایی، شمالی- جنوبی خواهد بود.

 استفاده از اتصالات پیچ و مهره به هنگام ساخت اسکلت گلخانه

تا حد امکان باید از جوش دادن قطعات در ساخت اسکلت گلخانه خودداری کرده و به جای آن از اتصالات پیچ و مهره استفاده کرد. جوشکاری باعث از بین رفتن پوشش ضد زنگ شده و قسمت‌های حرارت‌دیده را دچار زنگ‌زدگی می‌کند. همچنين، این کار به مرور زمان در آن‌ها شکستگی ایجاد می‌کند.

شیب طولی اسکلت گلخانه

در طول گلخانه بايد به ازاي هر 100 متر، 1 متر شيب وجود داشته باشد تا آب باران و برف به‌راحتي خارج شود.
دو روش وجود دارد كه مي‌توان شيب 1 درصد ايجاد كرد:   
1- با تغییر عمق فونداسیون‌ها می‌توان شیب 1 درصد را ایجاد کرد. این روش به‌دلیل یکسان بودن ارتفاع تمام ستون‌ها، روش مناسبی خواهد بود.

2- روش بعدی این است که فوندانسیون‌ها را در یک عمق کار کرد و ارتفاع ستون‌ها را کم و زیاد در نظر گرفت.

در گلخانه‌های زیر کشت، چون سیستم‌های حرارتی روشن هستند باعث می‌شود که برف‌های روی سقف سریع‌تر ذوب شده و به کمک ناودان‌هایی که روی سقف وجود دارند، به بیرون از گلخانه منتقل شوند؛ اما در صورتی‌که کشت وجود نداشته باشد، برای ذوب شدن برف‌ها باید سیستم‌های گرمایشی را روشن کرد تا وزن برف‌ها به گلخانه خسارتی وارد نکند.

طول، عرض و ارتفاع اسکلت گلخانه

نوع گیاه و تراکم کشت آن از جمله عواملی هستند که در تعیین ارتفاع گلخانه نقش مهمی دارند. زیاد بودن تراکم کشت در متر مربع باعث افزایش تولید گازهای گلخانه‌ای می‌شود. چنانچه ارتفاع گلخانه کم در نظر گرفته شود، برگشت گازهای گلخانه‌ای به پایین، موجب آسیب رسیدن به گیاهان داخل گلخانه شده و عملکرد آن‌ها کاهش می‌یابد؛ در نتیجه بیشتر بودن ارتفاع گلخانه، مشکل مذکور را به حداقل می‌رساند. این نکته را هم باید در نظر گرفت که اگر ارتفاع گلخانه خیلی هم زیاد انتخاب شود، باعث افزایش مصرف انرژی در زمستان برای گرمایش گلخانه خواهد شد.

نکاتی درباره اسکلت گلخانه

اسکلت گلخانه باعث استحکام و پایداری گلخانه ‌می‌شود. امروزه معمولا از آهن، آلومینیوم و فولاد که مقاومت بالایی در برابر عوامل جوی دارند، برای احداث گلخانه استفاده می‌شود. تحمل وزن سقف بر عهده پایه‌های جانبی در اسکلت گلخانه است. آب حاصل از ذوب برف و باران از طریق ناودان به بیرون گلخانه منتقل می‌شود. برای خروج راحت این آب‌ها، باید در طول گلخانه، به ازای 100 متر، 1 متر شیب وجود داشته باشد. برای این‌که پوشش ضد زنگ از بین نرود و قسمت‌های حرارت‌دیده دچار زنگ‌زدگی نشود، باید به جای جوش دادن قطعات، از پیچ و مهره برای اتصالات استفاده شود. همچنین استفاده از روش جوشکاری به مرور زمان آن‌ها را دچار شکستگی می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره اسکلت گلخانه، به سایت سپید الوند مراجعه کرده و با آگاهی بیشتر به احداث گلخانه مورد نظر خود بپردازید.