در حال حاضر، بیش از 1.2 میلیون هکتار زمین در سراسر جهان توسط انواع مختلف گلخانه‌ها اشغال شده است. اگر به باغبانی یا پرورش گیاهان خوراکی علاقه دارید، ممکن است به فکر سفارش ساخت گلخانه افتاده باشید. گلخانه‌ها محیطی ایده‌آل برای گل و گیاه فراهم می‌کنند و از آن‌ها در برابر شرایط آب‌وهوایی شدید و آفات محافظت می‌کنند. اولین قدم در ساخت گلخانه، یافتن مکان مناسب برای آن است. انواع مختلفی از گلخانه‌ها در این صنعت موجود است؛ بنابراین لازم است قبل از خرید تحقیق کنید. در این مقاله از سپید الوند، انواع مختلف گلخانه‌ها، فواید و ویژگی‌های حیاتی آن‌ها را که باید در هنگام خرید در نظر داشته باشید، مورد بحث قرار خواهیم داد؛ پس تا انتها ما را همراهی کنید.
گلخانه چیست؟
گلخانه در واقع یک فضای محدود است که توانایی کنترل شرایط محیطی مناسب برای رشد گیاهان و گل‌های گوناگون در فصل‌های مختلف سال را دارد. طبق این تعریف یکی از وظایف گلخانه فراهم کردن شرایط محیطی لازم برای یک محصول خاص است. اولین گلخانه در سال 1545 توسط دانیل باربارو در باغ گیاه‌شناسی ایجاد شده توسط جمهوری ونیز (ایتالیای امروزی) ساخته شد. گلخانه‌ها را با توجه به نوع متریال ساختمانی استفاده شده در آن‌ها به دو نوع ثابت و متحرک طبقه‌بندی می‌کنند. گلخانههای ثابت گلخانه‌هایی هستند که مصالح ساختمانی مورد استفاده در آن‌ها از مصالح بادوام و مستحکم ساخته شده است و شما باید سال‌ها از آن گلخانه استفاده کنید.
ساخت گلخانه به چه عواملی بستگی دارد؟
اولین قدم در ساخت گلخانه تجاری، یافتن مکان مناسب برای ساخت آن است. برنامه‌های پیش‌بینی شده برای افزایش کمی و کیفی محصول در کنار کاهش هزینه‌های تولید، به انتخاب مکان مناسب برای ساخت گلخانه بستگی دارد. انتخاب بهترین مکان ممکن برای ساخت گلخانه یا مجتمع های گلخانه‌ای یکی از مهم‌ترین مسائل در تصمیم‌گیری است که باید ابعاد مختلفی برای آن در نظر گرفته شود. این فرآیند معمولا تحت تاثیر دو دسته عامل به شرح زیر است:
- عوامل فیزیکی مانند تناسب اقلیمی، وضعیت آب، وضعیت خاک و توپوگرافی و همچنین وضعیت هیدرولوژیکی منطقه
- عوامل زیربنایی مانند امکانات موجود، بازاریابی، وضعیت زیست محیطی منطقه
قدم بعدی، مربوط به انتخاب ساختار مناسب گلخانه و دستگاه‌های کنترل محیطی است. در حال حاضر بخشی از سازه‌های گلخانه‌ای کشور که به پرورش سبزیجات و میوه‌ها، گل‌ها و گیاهان زینتی اختصاص دارند، چوبی و بقیه عمدتا سازه‌های فلزی با پوشش پلاستیکی پلی‌اتیلن هستند که از نظر فنی از فناوری‌های مناسبی برخوردار نبوده و در نتیجه نمی‌توانند عوامل محیطی موثر بر تولید را کنترل کنند و معمولا بهره‌وری آن‌ها پایین است. از سوی دیگر دستگاه‌های گلخانه‌ای نقش کنترل‌کننده شرایط محیطی را ایفا می‌کنند. این دستگاه‌ها شامل سیستم‌های تهویه، گرمایش، سرمایش، روشنایی تکمیلی، سیستم‌های آبیاری و زهکشی و سایر وسایل ضروری هستند.
مرحله آخر نهاده‌های تولید، مدیریت تولید و بازاریابی محصولات تولیدی است که از عوامل موثر بر کشت گلخانه‌ای هستند. این عوامل شامل نهاده‌های تولید (بذر، آفت‌کش‌ها، کودها، آب، انرژی و …)، دانش فنی کشاورزان، محیط‌های کاشت، تغذیه گیاه، هرس، زمان کاشت، آفات و بیماری‌های گیاهان گلخانه‌ای، برنامه‌ریزی و سیستم‌های آبیاری، برداشت، بازار مصرف و قیمت فروش محصول، آموزش گلخانه‌داران و ارائه خدمات مشاوره‌ای و مهندسی مورد نیاز گلخانه است.
موقعیت جغرافیایی مکان گلخانه
اسکلت گلخانه ایجاد سایه می‌کند و با توجه به زاویه تابش، این سایه‌ها متغیر هستند. ضرورت توجه به این امر به ویژه در فصل زمستان بسیار مهم است؛ زیرا تغییرات اندک در میزان رسیدن نور به گیاهان می‌تواند نقش بسزایی در کیفیت و کمیت تولید داشته باشد. موقعیت گلخانه باید به گونه‌ای باشد که حداکثر نور را دریافت کند. جهت گلخانه بستگی به موقعیت جغرافیایی و همچنین شرایط آب‌وهوایی در منطقه دارد. در عرض‌های جغرافیایی کمتر از 40 درجه شمالی (مانند تمام نقاط ایران) جهت شمال به جنوب برای ساخت گلخانه مناسب است. احداث گلخانه در جهت شرقی-غربی در عرض‌های جغرافیایی بیش از 40 درجه شمالی برای حداکثر نور خورشید و سایه کمتر سازه‌های گلخانه (ناودان) در زمستان توصیه می شود. سایه‌زنی ناودانی در این نواحی ممکن است باعث رشد ناهموار برخی از گیاهان شود و به همین دلیل این آرایش گلخانه‌ای در این مناطق از نظر میزان نور دریافتی در زمستان بر آرایش شمال به جنوب برتری دارد. تفاوت مصرف نور خورشید گلخانه‌ها در جهت شرق به غرب و شمال به جنوب حدود 16 درصد تعیین و گزارش شده است. تفاوت دریافت نور خورشید علاوه بر جهت جغرافیایی به شکل هندسی گلخانه (شکل سقف گلخانه، عرض دهانه گلخانه، ارتفاع گلخانه و …) نیز بستگی دارد. همچنین گلخانه‌ها در عرض‌های جغرافیایی زیر 40 درجه شمالی باید در امتداد شمال-جنوب ساخته شوند تا از نور زمستان حداکثر بهره را ببرند. حتی اگر در مناطق معتدل‌تری زندگی می‌کنید، گلخانه می‌تواند آب‌وهوای مناسبی را برای گیاهان ایجاد کرده و آن‌ها را از نوسانات دما، بادهای شدید و آفات محافظت کند.
مسائلی که در ساخت گلخانه باید در نظر گرفته شود!
این موارد عبارت‌اند از:
- دسترسی به راه‌های مواصلاتی
- نوع سوخت مصرفی در گلخانه (در مناطقی که دسترسی به گاز طبیعی امکان‌پذیر است، می‌توان از این گاز استفاده کرد)
- سوخت ارزان تا حد زیادی هزینه تولید زمستانه را کاهش می‌دهد.
- دسترسی به منابع آب باکیفیت
- تاثیرات محیطی (در جاهایی که دائما آب‌وهوای نامساعد، بارآن‌های شدید و سایه‌های دامنه‌های شمالی وجود دارد)
- وجود کوه‌های مرتفع یا درختان بلند در اطراف گلخانه‌ها مناسب نیست؛ زیرا شدت نور دریافتی یکی از عوامل تعیین‌کننده در رشد و نمو گیاهان است.
- نوع محصولی که در برنامه تولید گنجانده شده است. با توجه به اینکه گرایش‌ها به سمت تولید خاص محصولات بوده و دستور کار تولید پس از بررسی اولیه بازارهای داخلی و خارجی مشخص می‌شود. قبل از سفارش ساخت گلخانه ابتدا باید مشخص کنند که چه محصولاتی قرار است تولید کنند. سپس تصمیم به احداث گلخانه در منطقه و اقلیم مناسب برای آن محصول گرفته شود.
- با عنایت به قوانین مربوط به اراضی مناطق شهری و احداث و راه‌اندازی گلخانه و …
- باید محل ساخت گلخانه حدالامکان مسطح باشد، به این دلیل که ایجاد گلخانه بزرگ و تجاری، در صورت ناهموار و شیبدار بودن زمین، با مشکلات و هزینه بالایی برای تسطیح زمین همراه خواهد بود.
انواع گلخانه‌ها از نظر کاربرد
یکی از راه‌های اصلی طبقه‌بندی گلخانه، دقت به شکل یا سبک ساختاری آن است. هر ساختار دارای مزایا و معایبی است که قبل از خرید باید در نظر گرفته شود. همچنین می‌توانید انواع گلخانه‌ها را بر اساس مواد قاب و مواد پوشش بیرونی دسته‌بندی کنید. در اینجا دسته‌بندی‌های مختلف گلخانههای موجود در بازار آورده شده است.
گلخانه‌ها با توجه به نوع کاربردی که دارند به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند: گلخانههای آموزشی، تحقیقاتی، تفریحی و گلخانههای تجاری. برای ساخت هر یک از این گلخانه‌ها به افرادی با تخصص‌های مختلف نیاز دارید. همچنین وسایل و متریالی که در ساخت این گلخانه‌ها به کار می‌روند متفاوت هستند.
گلخانههای تجاری
گلخانههای تجاری از پرکاربردترین نوع گلخانه‌ها به شمار می‌روند. در این گلخانه‌ها با توجه به نوع ساخت گلخانه، گیاهانی کشت می‌شوند که برای عموم مردم جامعه قابل استفاده هستند. یکی از اهداف ساخت گلخانههای تجاری تولید برخی از محصولات کشاورزی، خارج از فصل تولید آن‌هاست؛ به این ترتیب نیاز مردم به برخی از میوه‌ها و سبزیجات در فصول مختلف سال رفع می‌گردد. همچنین کشت حداکثری محصولات متعدد نیز در این نوع گلخانه‌ها انجام می‌شود. شایان ذکر است که هزینه تولیدات در این گلخانه‌ها در مقایسه با تولید آن‌ها در فضای خارج از گلخانه کمتر بوده و از این منظر صرفه اقتصادی خوبی دارد.
در گلخانههای تجاری از نهاده‌های کشاورزی مانند بذر، کود، سموم مختلف و … بهترین استفاده صورت می‌گیرد. همچنین گیاهان از آفات و حشرات مختلف در امان هستند. در این نوع گلخانه از روش هیدروپونیک یا آب‌کشت جهت کشاورزی استفاده می‌شود. همچنین اشتغال‌زایی خوبی نیز برای افراد مختلف دارد. دقت داشته باشید که ساخت گلخانه تجاری باید بر اساس اصول و با توجه به نوع محصولات در مساحت مطلوبی انجام شود.
گلخانه آموزشی
از آنجایی که هدف از ساخت یک گلخانه آموزشی، آموزش مراحل مختلف کاشت، داشت و برداشت و نیز کنترل و مدیریت یک گلخانه است، باید از امکانات کافی برای کشت خاکی و یا هیدروپونیک برخوردار باشد. این نوع گلخانه‌ها عمدتا دارای همه شرایط یک گلخانه تجاری هستند تا افراد کارآموز یا دانشجویان با شرایط کار در محیط واقعی آشنا شوند. در این گلخانه‌ها باید فاصله ردیف‌ها از هم بیشتر باشد تا دانشجویان به راحتی در آنجا تردد کنند. همچنین این نوع گلخانه باید کلیه تجهیزات جانبی را دارا باشد. در این نوع گلخانه‌ها نباید از پوشش موقت استفاده کرد، بلکه باید این سازه‌ها به گونه‌ای باشند که در تمام فصول سال قابل استفاده و بهره‌وری باشند.
گلخانه تحقیقاتی
گلخانههای تحقیقاتی با توجه به کاربردهایی که در حوزه تحقیقات دارند، با سایر گلخانه‌ها کمی متفاوت خواهند بود. هدف از ساخت گلخانه تحقیقاتی این است که ساختارهای ژنتیکی گیاهان را اصلاح کنند، بافت‌های مختلف را کشت و مطالعه کنند، تاثیر نور و رطوبت و co2 را در فرایند رشد و نمو گیاهان بررسی کنند و انواع آفات و میکروب‌ها و باکتری‌ها را در گل‌ها و گیاهان مورد مطالعه و شناسایی قرار دهند؛ از این رو، در این گلخانه‌ها پارامترهای اندازه‌گیری با سایر گلخانه‌ها بسیار متفاوت خواهد بود و همچنین برای کارگذاشتن پنجره‌های دیواری یا سقفی باید توجه کنید که درزهای آن‌ها کاملا پوشیده باشند. هزینه ساخت چنین گلخانه‌ای با توجه به تجهیزات مورد نیاز در آن بسیار بالاست.
گلخانههای تفریحی
این نوع گلخانه‌ها عمدتا در فضای حیاط خانه‌ها و باغچه‌ها ساخته می‌شوند و نیاز به استفاده از امکانات خاصی در آن‌ها نیست. ساختار زیبای و تزیینی که دارند، بارزترین ویژگی گلخانههای تفریحی است که بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد.
طبقه بندی گلخانه‌ها از نظر دما
- گلخانه سرد
- گلخانه نیمه گرم
- گلخانه گرم
- گلخانه گرم و مرطوب
به طور کلی ساختار گلخانه در ایران بر اساس دو طرح طاق و قله است. سازه‌های گلخانه‌ای با توجه به شرایط محیطی هر منطقه از نظر شیب و اندازه، اشکال متفاوتی دارند. به طور کلی از گلخانه برای دستیابی به اهداف مهمی از جمله حداکثر دریافت نور و حداکثر بهره‌وری از مساحت کمتر برای رشد و پرورش گیاهان استفاده می‌شود.
هنگام سفارش ساخت گلخانه به چه ویژگی‌هایی باید توجه کرد؟
هنگام انتخاب گلخانه باید عوامل زیادی را در نظر گرفت. مهم‌ترین چیزهایی که باید به آن‌ها توجه کرد اندازه، نوع مواد و نوع تهویه است. اندازه مهم است زیرا باید اطمینان حاصل کنید که گلخانه به اندازه کافی بزرگ است تا همه گیاهان شما را در خود جای دهد.
انتخب اصولی نوع مواد ضروری است؛ زیرا بر دوام و قیمت گلخانه تاثیر می‌گذارد. گلخانههای چوبی سنتی‌ترین نوع گلخانه‌ها هستند؛ اما گران‌ترین آن‌ها نیز هستند. گلخانههای فلزی و پلاستیکی مقرون به‌صرفه‌تر هستند؛ اما آنقدرها بادوام نیستند.
نوع تهویه در گلخانه ضروری است؛ زیرا روی دمای داخل گلخانه تاثیر می‌گذارد. گلخانه‌ها می‌توانند در تابستان بسیار گرم شوند و انتخاب گلخانه‌ای با تهویه خوب از اهمیت بسیاری برخوردار است. گلخانههای حلقه‌ای و گلخانههای شیروانی دو نوع گلخانه هستند که دارای تهویه طبیعی عالی هستند.
کارایی و بهره‌وری یک سازه گلخانه‌ای تا حد زیادی تحت تاثیر طراحی آن قرار دارد. همچنین هزینه‌های اولیه و بلندمدت تاسیسات بر اساس نوع مصالح مورد استفاده تعیین می‌شود. آلومینیوم بادوام‌ترین و متداول‌ترین ماده قاب‌سازی برای سازه‌های گلخانه‌ای تجاری است. ورق‌های دوتایی فیلم پلی‌اتیلن مقرون‌به صرفه‌ترین ماده پوششی موجود برای تولیدکنندگان هستند. پیشنهاد می‌کنیم برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع مختلف گلخانه‌ها و ثبت سفارش ساخت گلخانه زیبا و باکیفیت سری به سایت سپید الوند بزنید و از طریق بخش تماس با ما با کارشناسان این مجموعه در ارتباط باشید تا نتیجه مناسبی از سفارش ساخت گلخانه خود به دست آورید.
سوالات متداول
- بهترین سفارش ساخت گلخانه برای یک باغ کوچک چیست؟
بهترین گلخانه‌ها برای باغ‌های کوچک، گلخانه‌ها یا سازه‌های کوچک و متحرک هستند. این گلخانه‌ها برای فضاهای کوچکتر مناسب بوده و در صورت لزوم به‌راحتی قابل جابجایی هستند.
- بهترین سفارش ساخت گلخانه برای یک مکان بادخیز چیست؟
بهترین گلخانه‌ها برای مکآن‌های بادخیز آن‌هایی هستند که دارای قاب‌های فلزی سنگین هستند تا قوس‌های محکمی روی زمین نگه دارند. گلخانه‌هایی با پانلهای پلاستیکی نیز گزینه خوبی هستند؛ زیرا احتمال آسیب کمتری در اثر باد شدید وجود دارد.
- چگونه می‌توانم بهترین مکان را برای ساخت گلخانه انتخاب کنم؟
بهترین سایت برای گلخانه بستگی به هدف آن دارد. یک گلخانه تفریحی تقریبا می‌تواند در همه جا ایجاد شود؛ اما اگر یک گلخانه تجاری می‌خواهید، باید مکانی با نور خورشید زیاد و فضای بزرگتری پیدا کنید.
ثبت ديدگاه