گلخانه یا به زبان انگلیسی “greenhouse “ که به آن گرم خانه یا گیاه خانه نیز گفته می‌شود فضایی است که در آن گونه های مختلف گیاهی کشت می‌شود. گلخانه معمولا شامل فضایی است که دارای محیطی کنترل شده از نظر آب، دمای هوا، رطوبت خاک و رطوبت هوا و مواد معدنی موجود در خاک کنترل شده است که به کشاورزان امکان کشت گیاهان و محصولات زراعی گوناگون را در فصول مختلف سال می‌دهد.
گلخانه شامل گونه های مختلف و گوناگونی می‌شود که در ابتدایی ترین نوع این دسته بندی به دو نوع ثابت و متحرک تقسیم می‌شوند.
انواع ثابت که همانطور از اسم آن ها پیدا است در محل ساخت گلخانه، ثابت هستند و امکان جابه جایی این نوع گلخانه وجود ندارد . انواع گلخانه های متحرک، از مواد سبک تر و با قابلیت حمل و نقل بالاتری ساخته می‌شوند که این امکان را به کشاورز می‌دهد تا محصولات خود را در نقاط مختلفی تولید کند.
معمولا اجزای سازنده گلخانه شامل پوشش هایی هستند که باعث ایجاد اثر گلخانه ای درون گلخانه و دربند گرفتن گرما و انرژی خورشیدی می‌شود، انواع گوناگون این پوشش ها شامل پوشش های پلاستیکی و شیشه می‌باشند. پوشش های از جنس پلاستیک می‌تواند از جنس پلی وینیل کلرید (p.v.c)، پلی وینیل فلوراید (p.v.f) و پلی اتیلن با درصد های مختلف در طول فرآیند ساخت باشد که برای ساخت گلخانه های مختلف درصد تشکیل دهنده این مواد در محصول نهایی متفاوت است. اما وظیفه اصلی این پوشش حفاظت محصولات زراعی از تغیرات ناخواسته محیط کشت خارج از گلخانه و جلوگیری از وارد شدن پرتو های زیان آور فرابنفش به داخل گلخانه است.
لوازم مورد نیاز در گلخانه ها :
از ابتدایی ترین تجهیزات و امکاناتی که در یک گلخانه به آن ها نیاز داریم می‌توان به سیستم های سرمایشی و گرمایشی، انواع سم پاش، انواع مه پاش، ژنراتور، تراکتور های مخصوص گلخانه و… اشاره کرد.
هدف ما از نوشتن این مقاله، بررسی یک از مهمترین اجزای گلخانه به نام مه پاش گلخانه است که شرکت گلخانه ساز سپید الوند، از فعالان بزرگ عرصه‌ی گلخانه سازی در کشور، ما را در نوشتن این مقاله یاری نمودند. اگر مایل به آشنایی بیشتر با محصولات جذاب این شرکت و یا قصد دارید که گلخانه ی خود را احداث کنید و نیاز به مشاوره دارید وارد وب سایت زیر شوید و از خدمات این شرکت بهره مند شوید.
کنترل شرایط محیطی گلخانه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. زیرا رشد و پرورش گیاهان به فرآیندی شیمیایی به نام فتوسنتز وابسته است که این فرآیند نیز وابسته به شرایط محیطی گلخانه است. معمولا محدوده دمای توصیه شده برای رشد مناسب محصولات کشت شده در گلخانه دمایی بین 50 الی 85 درجه فارنهایت (10 الی 30 درجه سانتی گراد ) است که از مهمترین روش های کنترل این دما استفاده از مه پاش است.
عملکرد مه پاش در گلخانه :
مه پاش گلخانه ای یکی از انواع سیستم های آبپاشی به صورت قطره ای است، از آنجایی که کشور عزیز ما ایران در منطقه ای با بحران کمبود آب قرار دارد کنترل مصرف بهینه آب در عین افزایش کیفیت و کمیت محصولات زراعی از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است .
در این سیستم آب با فشار مشخصی از دریچه های خروجی (نازل) قرار داده شده عبور کرده و به صورت قطراتی با حجم و اندازه قابل تنظیم خارج می‌شود. قطرات خارج شده به صورت معلق در هوا باقی می‌مانند که به صورت مه مشاهده می‌شوند.
قابلیت تنظیم اندازه قطرات، این امکان را به کشاورز می‌دهد تا بتواند شرایط محیطی مختلفی را در گلخانه ایجاد کند که نتیجه این کار افزایش تنوع محصولات کشت شده در گلخانه است. سیستم مه پاش قابلیت تنظیم قطرات را از اندازه 30 میکرون الی 80 میکرون را داراست.
انواع مه پاش های گلخانه ای علاوه بر آبیاری گیاهان و محصولات زراعی می‌تواند به کاهش دما، افزایش رطوبت فضای گلخانه و در صورت انجام اصلاحاتی در سیستم انتقال آب، می‌توان از سیستم مه پاش به عنوان یک سیستم سم پاشی نیز استفاده کرد که در صورت انجام این کار در هزینه تولید محصولات صرفه جویی بزرگی خواهیم کرد که به تبع آن قیمت نهایی محصول مورد نظرکاهش می‌یابد.
اجزای اصلی سیستم مه پاش
- پمپ مه پاش
- پمپ آب یک اینچی
- شیلنگ مه پاش
- فیلتر آب به همراه هوزینگ
- نازل مه پاش
- پایه نازل و اتصالات مه پاش
- شیلنگ فشار قوی
- سیستم ضد چکه
- تابلو برق
پمپ مه پاش مهم ترین جزء یک سیستم مه پاش گلخانه ای است که جریان آب موجود در مخزن، آب را با اعمال فشار بسیار زیاد ( فشار 70 بار ) به درون شیلنگ مه پاش هدایت می‌کند. پمپ های مه پاش در اندازه ها و فشار های مختلفی در بازار های ایران موجود هستند که بسته به نوع گلخانه و اندازه آن در قیمت های مختلفی عرضه می‌شوند.
پمپ آب با اندازه یک اینچ برای افزایش فشار آب استفاده می‌شود که با 3 نوع قدرت؛ 1، 1,5 و 2 اسب بخار در بازار موجود می‌باشد.
شیلنگ مه پاش جهت هدایت آب استفاده می‌شود که در انواع سایز ها و اندازه های مختلفی در بازار موجود می‌باشد که از نمونه های موجود آن در بازار می‌توان به نمونه های پلی امید، نانو و استیل اشاره کرده.
فیلتر آب و هوزینگ (هوزینگ قطعه ای است که فیلتر های آب در آن قرار می‌گیرد و آب پس از عبور از این قطعه به طرف پمپ آب هدایت می‌شود) در مسیر ورودی آب قرار می‌گیرد که نقش تصفیه کردن آب ورودی به سیستم را ایفا می‌کند و به اصطلاح آب را سختی گیری می‌کند که از ورود املاح و مواد ناخواسته به سیستم جلوگیری می‌کند که باعث افزایش طول عمر مفید سیستم مه پاش و از گرفته شدن لوله ها و نازل های مه پاش جلوگیری می‌کند.
نکته بسیار مهم در مورد فیلتر آب و هوزینگ، سرویس دوره ای آن و تمیز کردن و یا تعویض قطعه فیلتر است که به نوبه خود تاثیر زیادی بر کیفیت کار سیستم مه پاش دارد.
نازل مه پاش وظیفه تبدل آب با فشار بالا به ذرات بسیار کوچک در حد و اندازه میکرون را دارد. نازل مه پاش در انواع برنجی، استیل با سر سرامیکی و یا استیل در بازار موجود می باشد که با ورود آب پر فشار به آن و عبور از سوراخ هایی به اندازه 0.5 الی 0.1 میکرون باعث به اصطلاح پودر شدن آب می‌شود که ما آن را به صورت مه مشاهده می‌کنیم.
پایه نازل و اتصالات مه پاش وظیفه نصب نازل بر روی شیلنگ ( با توجه به جنس و شکل آن ) را بر عهده دارد که دارای سوراخ های یک و دو طرفه است که با زاویه دادن به نازل و پاشش مه، زاویه بین آن ها را تعیین می‌کند که انواع پایه های موجود در بازار شامل سایز های مختلف و زاویه های 90 – 120 – 180 می‌باشد.
سیستم ضد چکه برای جلوگیری از هدر رفت آب و چکه کردن سیستم مه پاش در فواصل بین خاموشی و روشنی استفاده می‌شود.
تابلو برق که حاوی سیستم کنترل و زمان بندی مراحل کار سیستم مه پاش، شامل انواع نمایشگرها، کلید هایی جهت قطع و وصل کردن آب، شدت و میزان پاشش، تایمر و… است که با توجه به شرایط گلخانه طراحی و نصب می‌شود.
نمایی از یک سیستم مه پاش
انتخاب مه پاش
در زمان خرید سیستم مه پاش به موارد زیر توجه فرمایید:
- انتخاب پمپ فشار قوی با توجه به فشار کاری و دبی پمپاژ
- انتخاب فیلتر مناسب برای جلوگیری از گرفتگی و رسوب نازل های مه پاش
- انتخاب تعداد مناسب نازل ها و نیز انتخاب و طراحی فاصله‌ی نصب بهینه در سیستم مه پاش
نگهداری سیستم مه پاش
- پمپ: روغن و فیلتر کارتریج مربوط به پمپ های پیستونی بازدید و در صورت نیاز تعویض شوند.
- فیلتر: در صورت گرفتگی زیاد فیلتر ها تعویض شود.
- شلنگ ها: بازدید دوره ای از شلنگ ها و اتصالات، به عمل آید و از نظر رسوب گذاری و چکه کردن بررسی شوند.
- نازل ها: گرفتگی نازل ها بررسی شده و در صورت لزوم تعویض یا شستشو داده شوند.
نصب و راه اندازی سیستم مه پاش
با توجه به فضا و محیط های مختلف اعم از گلخانه، رستوران، مرغداری، دامداری و غیره نوع نصب و راه اندازی سیستم‌های مه پاش گلخانه به لحاظ تعداد نازل مورد نیاز، متراژ لوله ها، نوع پمپ مه پاش، نحوه‌ی پاشش نازل ها و غیره متفاوت می‌باشد. در نهایت، طراحان و نصاب‌های متخصص علاوه بر اینکه زیبایی فضا را در نظر می‌گیرند، سیستم مه پاش یا مه ساز را در بهترین وضعیت طراحی و نصب می‌کنند تا بهترین بازده و راندمان را در دستگاه مه پاش داشته باشد.
سیستم های میست و فوگر گلخانه علاوه بر از بین بردن بو های ناخواسته، برای کنترل آفات نیز استفاده می‌شود. سیستم مه پاش گلخانه با استفاده از کنترل کردن دما و رطوبت محیط از نشر آفت هایی که بر اثر رطوبت های پایین و دمای بالا انتشار می‌یابند، جلوگیری می‌کند.
سیستم مه پاش گلخانه یا رطوبت ساز برای کنترل و مدیریت بو در مکان های بزرگ در مقیاس صنعتی و تجاری با هزینه ی کارکرد و نگهداری بسیار کم در مقایسه با سایر سیستم های قدیمی ایجاد می‌شوند.
اثرات مه پاش ها بر روی محصولات کشاورزی
همانطور که گفته شد یکی از مهمترین کاربرد‌های سیستم مه پاش یا دستگاه مه پاش، استفاده آن در فضای گلخانه می‌باشد. مه پاش یا فوگر گلخانه به دلیل ایجاد دما و رطوبت مناسب در فضای گلخانه، گیاهان را در شرایط مطلوب تر قرار داده و سبب افزایش میزان باروری و کیفیت محصول نهایی در آن‌ها می‌شود. در زیر به دو نمونه از این گیاهان که وجود فوگر گلخانه در رشد آن ها موثر بوده است، می پردازیم.
مه پاش تولیدی قارچ
برای پرورش قارچ نیاز به محیطی با دمای پایین و رطوبت بالا می‌باشد. جهت ایجاد شرایط مورد نظر برای این محیط از سیستم مه پاش یا دستگاه مه پاش استفاده می‌شود. زیرا قادر به عملکرد دائمی بوده و با توجه به سنسور هایی که می‌توان بر روی سیستم مه پاش یا دستگاه مه پاش باغی نصب نمود، دما و رطوبت محیط تنظیم می‌شود. همچنین می‌توان به صورت کنترل از راه دور اقدام به خاموش یا روشن کردن دستگاه مه ساز یا سیستم مه پاش نمود. با توجه به نکات ذکر شده قارچ ها به عنوان محصول نهایی دارای کیفیت بالاتری بوده و ماندگاری بیش تری خواهند داشت. شایان ذکر است، سایز مناسب جهت مه ساز گلخانه یا فوگر گلخانه و همچنین سالن های تولید قارچ، بین 20 الی 50 میکرون باشد.
ثبت ديدگاه