گلخانه‌ ها محیطی کنترل شده با دیواره‌ها و سقف شفاف هستند که در ساخت آن‌ها از موادی چون پلاستیک یا شیشه استفاده می‌شود. حضور این پوشش به کشاورز اجازه می‌دهد تا با کنترل دما، میزان آب دریافتی، غلظت کربن دی اکسید، رطوبت و سایر عوامل تاثیرگذار بر رشد گیاه، بازدهی و سودآوری بیشتری نسبت به سایر روش‌های کشاورزی داشته باشند. در این مقاله از وبلاگ سپید الوند به معرفی تجهیزات گلخانه در قزوین خواهیم پرداخت.

گلخانه سازی در قزوین

قزوین از شهرهای بخش مرکزی ایران است. این شهر با مساحت تقریبی 64000 کیلومتر مربع، تنها یک درصد از خاک کل ایران را دربرمی‌گیرد. با این حال مشارکت استان قزوین در بخش کشاورزی و صنعتی بسیار بیش از این رقم است. متاسفانه در سال‌های اخیر به دلیل برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی این استان، دشت قزوین به منطقه پرتنش آبی تبدیل شده است. به همین دلیل تبدیل زمین‌های کشاورزی عادی به کشت‌های گلخانه‌ای بیش از پیش ضرورت دارد.

میانگین دمای سالانه قزوین 13 درجه سانتی‌گراد است. آب و هوای قزوین در زمستان سرد، در تابستان نیز خنک و معتدل است. به همین دلیل تولید محصولات کشاورزی که دمای بالاتری برای کشت نیاز دارند به کمک گلخانه میسر می‌شود. تاکنون چیزی حدود 130 هکتار از اراضی کشاورزی قزوین به گلخانه تبدیل شده است.

صرفه اقتصادی گلخانه سازی در قزوین

قزوین با داشتن 8 شهرک صنعتی فعال و 2 شهرک صنعتی در حال ساخت، از جمله شهرهای پیشرو در بخش کشاورزی و صنعت است. واضح است که حضور زیرساخت‌های حمل و نقل، نزدیکی به مراکز صنعتی و تبدیلی در کنار حمایت‌ های مالی و تجهیزاتی دولت در سود دهی سریعتر فعالیت‌های تولیدی نقش بسزایی دارد. بدیهی است که با فراهم بودن چنین امکاناتی، گلخانه سازی در قزوین تصمیمی بسیار هوشمندانه به نظر می‌رسد.

خرید تجهیزات لازم برای گلخانه سازی در قزوین

گلخانه‌ها مکان‌ های کنترل شده‌ای هستند که برای عملکرد صحیح خود نیاز به نصب و نگهداری تمام تجهیزات ضروری را دارند. در ادامه به معرفی برخی از این تجهیزان پایه می‌پردازیم:

تهویه و گردش هوا

در گلخانه‌ های دارای سیستم گرمایشی، هوای داغ به طور یکنواخت پخش نمی‌شود. دمای لایه‌های هوایی مختلف با هم فرق می‌کنند. به همین دلیل داشتن سیستم تهویه مناسب درون گلخانه بسیار ضروری است. علاوه بر این مبادله هوای داخل و خارج گلخانه برای حفظ تعادل غلظت اکسیژن و کربن دی اکسید (که در فتوسنتز نقش حیاتی دارند) نباید فراموش شود.

از دیگر عواملی که کنترل آن برای حفظ سلامت گیاهان ضروری است، رطوبت فضای گلخانه است. رطوبت پایین هوا برای گیاهان خاص بسیار مضر هستند و از طرفی رطوبت بالا باعث رشد آفت‌های قارچی بر روی گیاهان می‌شود. دستگاه‌های تهویه با توجه به نیازهای مختلف و با طراحی‌های متنوع در بازار موجود هستند. دستگاه‌های ساده مانند پنکه برای گلخانه‌های با ابعاد کوچک مناسب هستند هر چند برای گلخانه‌های بزرگ سیستم‌های گردش هوای پیشرفته‌تری مثل فن جت لازم است.

تجهیزات آبیاری

کنترل میزان آب دریافتی گیاهان از مهم‌ترین فاکتورهای تعیین کننده سلامت محصولات است. مکانیزم‌های به کار رفته در آبیاری گیاهان باید بر حسب نوع گیاه، اقلیم، جنس خاک و بودجه تعیین شده انتخاب شود. آبیاری غیراصولی می‌تواند به شسته شدن و آسیب به محصولات کشاورزی شوند.

آبیاری گلخانه زیرسطحی نوعی از آبیاری با لوله‌های متخلخل است که با پخش یکنواخت آب، سم، کود و مواد غذایی، رشد هماهنگ گیاهان را تضمین می‌کند. لوله‌های پلی اتیلن به دلیل جنس سفت، عمر طولانی و نصب راحتشان استفاده زیادی دارند. هر چند ممکن است به دلیل عدم انعطاف پس از مدتی جابه‌جا شده یا تغییر مکان می‌دهند. کارآمدترین روش آّبیاری گلخانه‌ای، آبیاری قطره‌ای تحت فشار است. راندمان این نوع از آبیاری 90 تا 95 درصد است.

از آنجایی که بحران آب در بسیاری از نقاط کشور مشکلی محسوس است، گلخانه سازی در قزوین و سایر شهرهای مهم از نظرکشاورزی، قدمی مهم در حفظ منابع آبی و سفره‌های آب زیرزمینی به شمار می‌رود.

نور و روشنایی گلخانه

قزوین از شهرهای خنک و معتدل ایران است. برای گلخانه سازی در قزوین و کشت گیاهانی که که نیاز به نور و گرمای زیادی دارند باید در محیطی مناسب فراهم شود. با این که پوشش پلاستیکی و شیشه‌ای دیواره‌ های گلخانه اجازه ورود نور را می‌دهند، گاهی لازم است روشنایی مصنوعی به محیط گلخانه اضافه شود. روشن نگه داشتن فضای گلخانه در شب می‌تواند کارآمدی رشد و فتوسنتز گیاهان را به حداکثر مقدار خود می‌رساند.

تمیز نگه داشتن سطح پوشش گلخانه و جلوگیری از تشکیل شبنم روی سقف و جداره‌ها به رسیدن نور طبیعی کمک می‌کند. از روش‌های نوین نوررسانی به گیاهان، استفاده از نورهای مصنوعی با طیف‌های الکترومغناطیسی مختلف است.

سیستم کنترل دما

اغلب محصولات کشاورزی نیاز دارند تا در بازه دمایی مشخصی (21 تا 27 درجه سانتی‌گراد) باقی بمانند. برای گلخانه سازی در قزوین که از مناطق سردسیر حساب می‌شود بازه دمایی در یک شبانه روز بسیار پایین‌تر از میزان دلخواه است. حضور دیواره‌ها و سقف مانع از تغییر دمای سریع هوای داخل گلخانه می‌شود. با این حال چند ساعت پس از طلوع و غروب خورشید، دمای داخل گلخانه از بازه مورد نظر ما خارج خواهد شد.

برای مقابله با این مشکل، کشاورزان از هیترها، هواسازهای گلخانه‌ای و اکوپونیک استفاده می‌کنند. اکوپونیک‌ها دستگاه‌های سرمایشی و گرمایشی هستند که در حالت گرمایش با استفاده از مشعل گازسوز و تولید هوای گرم، دمای داخل گلخانه را بالا می‌برند. در حالت سرمایش نیز دستگاه اکوپونیک به کمک لوله‌های آب سرد (کویل‌های آب سرد) هوای خنک تولید می‌کنند. آب سرد توسط دستگاه دیگری به نام چیلر تولید می‌شود. عبور جریان هوا از اطراف کویل‌های آب سرد و ورود آن به سالن، دمای گلخانه را کاهش می‌دهد.

یونیت هیتر گلخانه‌ای نیز دستگاهی دو منظوره است که برای تغییر و کنترل دمای گلخانه در هر دو سمت استفاده می‌شود. سیستم تولید سرما و گرما در این وسیله‌ها کمی با دستگاه آکوپونیک متفاوت است. گرمای تولید شده در دستگاه از طریق شعله مستقیم تامین نمی‌شود بلکه هوای سرد و گرم هر دو توسط دستگاه‌های جداگانه‌ای (بویلر و چیلر) تولید می‌شوند.

خاک گلخانه

بدون شک خاک و بستر گلخانه، اصلی‌ترین بخش این مجموعه حساب می‌ شوند و کیفیت این جز به تنهایی تاثیر بسزایی در نتیجه حاصل دارد. خاک گلخانه باید آنقدر استحکام داشته باشد که بذر گیاه کاشته شده به خوبی در جای خود باقی بماند و همین طور آب کافی در خود نگه دارد. از طرفی خاک نباید آنقدر مستحکم باشد که اجاز عبور به آب ندهد یا ریشه گیاه نتواند به خوبی تنفس کند.

فاکتورهای که باید در انتخاب خاک اعمال کنیم بسیار مفصل و متعدد هستند. بیان تمام این عوامل در مقاله حاضر میسر نیست با این حال به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم. ظرفیت تبادل یونی خاک، pH یا میزان اسیدیته خاک، شاخص شوری، میزان تخلخل و… از جمله این فاکتورها هستند.

در برخی گلخانه‌ها از مخلوط بدون خاک به عنوان بستر استفاده می‌شود. در این حالت مواد آلی و معدنی مورد نیاز گیاهان به کمک مخلوطی از مواد صنعتی که بافتی شبیه به خاک دارند، در اختیار ریشه گیاه قرار داده می‌شوند.

ناودانی گلخانه

ناودانی گلخانه سیستمی از لوله‌ها و مجراها هستند که برای جمع‌ آوری و انتقال آب باران و برف استفاده می‌شود. تجمع آب بارش‌ها می‌تواند علاوه بر ایجاد خرابی و آسیب به پوشش، به گیاهان و سایر تجهیزات گلخانه نیز آسیب برساند. از آنجایی که لوله‌ های ناودانی دائما در تماس با آب جاری هستند باید جنس محکم و مقاوم داشته باشند. ورق‌ های گالوانیزه برای پوشاندن سطح این بخش ایده‌ آل هستند. همچنین طراحی این بخش‌ها باید به گونه‌ای باشد که وزن اضافی زیادی به بدنه وارد کنند.

گلخانه سازی در قزوین با سپید الوند

شهر قزوین با داشتن چنین جایگاه جغرافیایی و پتانسیل کشاورزی‌ ای که دارد. شهر بسیار مناسبی برای رشد و توسعه بخش کشاورزی است. کشاورزانی که به دنبال افزایش بهره‌وری و سود آوری از زمین‌ های خود هستند، برای خرید تجهیزات باکیفیت و مطمئن می‌توانند از خدمات شرکت گلخانه‌ سازی سپید الوند بهره ببرند و با اطمینان کامل مجموعه خود را راه‌اندازی کنند.